BESLEME POMPALARI 

• Görevleri
• Çeşitleri ve çalışmaları
• Besleme pompalarının kontrolleri
• Besleme pompalarının arızaları
   

Görevleri 

           Yakıt pompalarının emme kabiliyetleri olmadığından bunlara yakıtın basınçlı olarak gönderilmesi gerekir. Bu nedenle bu işi, hemen hemen her yakıt sisteminde bulunan besleme pompası yapar. Yani yakıtı depodan emer ve basınçlı olarak filtre yoluyla yakıt pompasına gönderir. Kapasiteleri, motorun harcayacağı en fazla yakıt miktarını karşılayabilecek kadardır. 

 

 

Besleme Pompalarının Çeşitleri ve Çalışmaları 

            Dizel yakıt sistemlerinde besleme pompaları;

            a)  Pistonlu tip,

            b)  Diyaframlı tip,

            c)  Dişli tip,

            d)  Paletli tip,

      olmak üzere 4 çeşittir. Bunlardan pistonlu ve diyaframlı tip en çok kullanılır.

 
 
 
 
 

• Pistonlu tip besleme pompaları

 

         Pistonlu tip yakıt pompalarına Bosh tipi yakıt sistemi kullanılan dizel motorlarında çok rastlanır. Genellikle bunlar yakıt pompası üzerine monte edilir. 

El pompası 

           Yakıt sisteminin onarım veya başka bir nedenle boşaltılması durumunda sisteme hava dolar. Bu hava boşaltılmazsa motor çalışmaz. El pompası yalnız sistemin yakıtla doldurulması ve havasının alınmasında kullanılır.

 Durultma kabı 

            Bazı besleme pompalarının girişinde bulunan durultma kabı, yakıtın pompaya girmeden kabaca temizlenmesini temin eder. 

 
 

b) Diyaframlı tip besleme pompaları 

          Benzin motorlarında kullanılan benzin otomatiklerinin aynısı olup ek olarak üzerinde bir elle hareket verme kolu vardır. Bu kolla, marş motoru çalıştırılmadan yakıt sistemi doldurulur ve havası alınır.

 

 

 
 

c) Dişli tip besleme pompaları 

          Dişli tip besleme pompalarına daha çok Amerikan yapısı dizel motorlarında rastlanır. İki dişliden biri döndüren, diğeri ise döndüren dişlidir. Çalışma anında bu iki dişli birbiri ile kavraşmış durumdadır ve ters yönde dönerler.

  

 
 
 
 
 

d) Paletli tip besleme pompaları 

           Distribütör tip DPA ve Roosa-Master yakıt pompalarında çok kullanılır. Yakıt merkezden kaçık bir palet taşıyıcısı içinde hareket eden paletler vasıtası ile girişten çıkışa taşınır ve basınçlı olarak sisteme gönderilir.

 

Besleme Pompalarının Kontrolleri 

    Besleme pompalarında yapılan kontroller 4 grupta toplanabilir bunlar:

      a)  Vakum kontrolü

      b)  Basma basıncı kontrolü

      c)  Sızdırmazlık kontrolü

      d)  Debi kontrolü

 

• Vakum kontrolü

 

              Ayar tezgahı ortalama 500 – 600 dev/dak da çalıştırılır. Normal yakıt akışı temin edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir dakika içinde vakummetrede okunan değer 0,25 kg/cm² veya daha az olmalıdır.

b) Basma basıncı kontrolü 

        Vakum kontrolü yapıldıktan sonra giriş musluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı temin edilir, ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır. Bu durumda manometrede okunan değer 1,5 ilâ 3,5 kg/cm²  arsında olmalıdır.

 c) Sızdırmazlık kontrolü 

             Pistonlu tip besleme pompalarında irtibat çubuğunun boyuna olan yakıt kaçağını anlamak için yapılan bir kontroldür. Besleme pompası sökülmüş durumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Giriş tarafı ayar tezgahının basınçlı yakıt devresine bağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cm² ye yükseltilir. İtici pimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda bir yakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvası aşınmıştır. 

 
 

d) Debi kontrolü 

           Ayar tezgahı belli bir devirde döndürülür. Besleme pompasından çıkan yakıt bir ölçülü  kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı katologda verilen değerde olmalıdır. Örneğin;

           Ayar tezgahı 500 dev/dak da dönerken, 300 basmada tüpte 900 cm³ yakıt toplanmalıdır.  

 
 
 
 
 

Besleme Pompalarının Arızaları

 
 
 
 
 

a) Pistonlu tip besleme pompalarının arızaları: 
 

1-     Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-     Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3-     Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

4-     Piston ve silindir aşınır.

5-     Durultma kabındaki filtre tıkanır.

6-     Kam veya makaralı itecek aşınır.

7-     İtici çubuğu ( irtibat çubuğu ) ve yuvası aşınır. 

 
 
 
 
 

b) Diyaframlı tip besleme pompalarının arızaları 

1-  Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-  Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3-  Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır.

4-  Diyafram delinir.

5-  Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

6-  Kam ve manivela aşınır.

7-  Durultma kabındaki filtre tıkanır. 

c) Dişli tip besleme pompalarının arızaları 

  1-  Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

  2-  Dişli ile gövde arasında boşluk artar.

  3-  Dişli ile kapak arasında boşluk artar.

  4-  Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.

d) Paletli tip besleme pompalarının arızaları 

1-     Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-     Paletler aşınabilir.

3-     Emniyet supabı yay basıncı zayıflar. 

BESLEME POMPALARI

 
  

• Görevleri
• Çeşitleri ve çalışmaları
• Besleme pompalarının kontrolleri
• Besleme pompalarının arızaları

 
 
 
 
 

Görevleri 

           Yakıt pompalarının emme kabiliyetleri olmadığından bunlara yakıtın basınçlı olarak gönderilmesi gerekir. Bu nedenle bu işi, hemen hemen her yakıt sisteminde bulunan besleme pompası yapar. Yani yakıtı depodan emer ve basınçlı olarak filtre yoluyla yakıt pompasına gönderir. Kapasiteleri, motorun harcayacağı en fazla yakıt miktarını karşılayabilecek kadardır. 
 

 
 
 
 
 

Besleme Pompalarının Çeşitleri ve Çalışmaları 

            Dizel yakıt sistemlerinde besleme pompaları;

            a)  Pistonlu tip,

            b)  Diyaframlı tip,

            c)  Dişli tip,

            d)  Paletli tip,

      olmak üzere 4 çeşittir. Bunlardan pistonlu ve diyaframlı tip en çok kullanılır.

 
 
 
 
 

• Pistonlu tip besleme pompaları

 

         Pistonlu tip yakıt pompalarına Bosh tipi yakıt sistemi kullanılan dizel motorlarında çok rastlanır. Genellikle bunlar yakıt pompası üzerine monte edilir. 

 
 
 
 
 

El pompası 

           Yakıt sisteminin onarım veya başka bir nedenle boşaltılması durumunda sisteme hava dolar. Bu hava boşaltılmazsa motor çalışmaz. El pompası yalnız sistemin yakıtla doldurulması ve havasının alınmasında kullanılır.

 

  

 
 
 
 
 

Durultma kabı 

            Bazı besleme pompalarının girişinde bulunan durultma kabı, yakıtın pompaya girmeden kabaca temizlenmesini temin eder. 

 
 
 
 
 

b) Diyaframlı tip besleme pompaları 

          Benzin motorlarında kullanılan benzin otomatiklerinin aynısı olup ek olarak üzerinde bir elle hareket verme kolu vardır. Bu kolla, marş motoru çalıştırılmadan yakıt sistemi doldurulur ve havası alınır.

 

 

 
 
 
 
 

c) Dişli tip besleme pompaları 

          Dişli tip besleme pompalarına daha çok Amerikan yapısı dizel motorlarında rastlanır. İki dişliden biri döndüren, diğeri ise döndüren dişlidir. Çalışma anında bu iki dişli birbiri ile kavraşmış durumdadır ve ters yönde dönerler.

  

 
 
 
 
 

d) Paletli tip besleme pompaları 

           Distribütör tip DPA ve Roosa-Master yakıt pompalarında çok kullanılır. Yakıt merkezden kaçık bir palet taşıyıcısı içinde hareket eden paletler vasıtası ile girişten çıkışa taşınır ve basınçlı olarak sisteme gönderilir.

  

 
 
 
 
 

Besleme Pompalarının Kontrolleri 

    Besleme pompalarında yapılan kontroller 4 grupta toplanabilir bunlar:

      a)  Vakum kontrolü

      b)  Basma basıncı kontrolü

      c)  Sızdırmazlık kontrolü

      d)  Debi kontrolü

  

 
 
 
 
 

• Vakum kontrolü

 

              Ayar tezgahı ortalama 500 – 600 dev/dak da çalıştırılır. Normal yakıt akışı temin edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir dakika içinde vakummetrede okunan değer 0,25 kg/cm² veya daha az olmalıdır.

 

 
 
 
 
 

b) Basma basıncı kontrolü 

        Vakum kontrolü yapıldıktan sonra giriş musluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı temin edilir, ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır. Bu durumda manometrede okunan değer 1,5 ilâ 3,5 kg/cm²  arsında olmalıdır.

  

 
 
 
 
 

c) Sızdırmazlık kontrolü 

             Pistonlu tip besleme pompalarında irtibat çubuğunun boyuna olan yakıt kaçağını anlamak için yapılan bir kontroldür. Besleme pompası sökülmüş durumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Giriş tarafı ayar tezgahının basınçlı yakıt devresine bağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cm² ye yükseltilir. İtici pimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda bir yakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvası aşınmıştır. 

 

d) Debi kontrolü 

           Ayar tezgahı belli bir devirde döndürülür. Besleme pompasından çıkan yakıt bir ölçülü  kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı katologda verilen değerde olmalıdır. Örneğin;

           Ayar tezgahı 500 dev/dak da dönerken, 300 basmada tüpte 900 cm³ yakıt toplanmalıdır.  
 

Besleme Pompalarının Arızaları

 

a) Pistonlu tip besleme pompalarının arızaları: 
 

1-     Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-     Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3-     Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

4-     Piston ve silindir aşınır.

5-     Durultma kabındaki filtre tıkanır.

6-     Kam veya makaralı itecek aşınır.

7-     İtici çubuğu ( irtibat çubuğu ) ve yuvası aşınır. 

 

b) Diyaframlı tip besleme pompalarının arızaları 

1-  Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-  Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3-  Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır.

4-  Diyafram delinir.

5-  Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

6-  Kam ve manivela aşınır.

7-  Durultma kabındaki filtre tıkanır.
 

c) Dişli tip besleme pompalarının arızaları 

  1-  Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

  2-  Dişli ile gövde arasında boşluk artar.

  3-  Dişli ile kapak arasında boşluk artar.

  4-  Emniyet supabı yay basıncı zayıflar. 
 
 

d) Paletli tip besleme pompalarının arızaları 

1-     Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2-     Paletler aşınabilir.

3-     Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.